Skór – Úr tvívídd í þrívídd

KVEIKJA

TeikningSú grein myndlistar sem byggir á því að dregnar eru línur á slétt undirlag, oftast pappír, með hjálp blýants, penna, krítar eða annars áhalds sem skilur eftir sig spor. Áhersla er lögð á útlistun forma frekar en notkun lita. Teikningar eru oft einlitar eða með mjög takmarkaðan litaskala. More og mótun

TeikningSú grein myndlistar sem byggir á því að dregnar eru línur á slétt undirlag, oftast pappír, með hjálp blýants, penna, krítar eða annars áhalds sem skilur eftir sig spor. Áhersla er lögð á útlistun forma frekar en notkun lita. Teikningar eru oft einlitar eða með mjög takmarkaðan litaskala. More af skó. Sami skór mótaður í hvítan steinleirSteinleir er oftast grá- eða brúnleitur og það eru málmsölt og ýmis lífræn efni sem gefa honum ólíka liti og áferð. Hægt er að nota hann í alla leirmótun, bæði fyrir nytjahluti og skúlptúra. Hann er oftast brenndur á bilinu 1240-1290°C og gerir þessi mikli hiti hann sterkan. Steinleirinn er því ekki gljúpur eins og jarðleirinn, sem þýðir að hann heldur vatni. Algengt er að gólfflísar séu unnar í steinleir svo og ýmsir nytjahlutir. More og litaður að innan með oxíði, glerjað með þunnum glerungi yfir hann allan.

TeikningSú grein myndlistar sem byggir á því að dregnar eru línur á slétt undirlag, oftast pappír, með hjálp blýants, penna, krítar eða annars áhalds sem skilur eftir sig spor. Áhersla er lögð á útlistun forma frekar en notkun lita. Teikningar eru oft einlitar eða með mjög takmarkaðan litaskala. More af skó. Sami skór mótaður í rauðleir.

Skórinn málaður með bláum leirlit og glerjaður með glærum glerungi.

• Hver nemandi kemur með einn skó til að hafa sem fyrirmynd í teikningu og mótun. Skoða á grunnformið vel og önnur formLögun sýnilegra forma geta bæði verið geometrísk eða lífræn. Form geta bæði verið huglæg og sýnileg. Huglæg form birtast ekki á myndfletinum heldur eru þau formin sem við sjáum fyrir okkur sem form, þegar augun mynda línur á milli mismunandi eininga á myndfletinum. Form hafa ólíka liti og ólíka áferð. More s.s. hæl, tungu eða rennilás og síðan á að teikna hann.
• Næst er að móta skóinn í leir. Áður en það er gert þarf að skoða betur áferðÚtlit yfirborðs. Áferð er fjölbreytt, hún getur verið gróf, slétt, loðin, hrjúf o.s.frv. Hægt er að tala um áferð á þrívíðum hlut eins og stein, hraunmola og trékassa. Þá er vísað í snertingu. En það er líka hægt að tala um áferð teikningar og málverks. Þá er vísað í það sem augað sér. (e. texture) More og ýmis smáatriðiAðalatriði og smáatriði vísar í myndefnið og hvernig það er unnið. Aðalatriði er það sem augað nemur fyrst. Smáatriði eru mjög mikilvæg þegar heildin er skoðuð. Þau geta t.d. falist í nákvæmri litanotkun, teikningu, áferð eða endurtekningu. More t.d. reimar og ákveða hvort öll atriðin verði mótuð í leir eða hvort önnur efni verði notuð með leirnum. Það væri t.d. hægt að nota venjulegar reimar.
• Skórinn er nú teiknaður í réttri stærð, ef einhverjir vilja minnka hann eða stækka þá er það í lagi svo lengi sem aðalforminu er haldið sem næst fyrirmyndinni.Ef skórinn er unninn í réttri stærð er hann settur á blað og línaLína hefur upphaf og endi í punkti. Hún getur haft fjölbreytta lögun, verið óregluleg og regluleg, bein, hlykkjótt, loðin, áberandi, gróf, fíngerð o.s.frv. More dregin eftir skóbotninum og sniðið klippt út.
• Í mótun hliðanna er hægt að fara tvær leiðir. Ein er að fylgja teikningunni eða skónum sjálfum eftir, önnur er að klippa út snið af hliðunum og bera það við leirskóinn öðru hvoru í mótunarferlinu.
• Ef skóstærðinni er breytt er aðeins hægt að horfa á skóinn sjálfan eða teikninguna meðan verið er að móta hann.
• Verkfæri, viðarplata og snúningsdiskur eru tekin fram.
• Leirinn er hnoðaður, sjá bls. 25 í bókinni Leirmótun-keramik fyrri alla. Hann er því næst flattur út í plötu fyrir botninn, sjá plötuaðferð bls. 34.
• Sniðið af skóbotninum er lagt á leirinn og skorið út með fram því.
• Mælt er með að slönguaðferðAðferðin felst í því að búnar eru til lengjur úr leir og þeim síðan vafið upp hring eftir hring. Að lokum er yfirborðið sléttað út með fingrum eða sköfu. More sé notuð til að forma hliðar skósins, sjá bls. 31, það er líka hægt að nota plötuaðferð og fylla upp í með leirbútum.
• Ágætt er að setja krumpað dagblað inn í skóinn til að styðja við hann, ef leirinn er mjúkur eða skórinn er þannig í laginu.
• Þegar skórinn er orðinn nokkuð þurr er farið að vinna smáatriðin, s.s. tungu, smellur eða annað. Það má líka breyta lit eða skreyta hann á einhvern hátt til að gera hann furðulegan eða ævintýralegan, ef hugmyndaflugið nær tökum á viðkomandi.
• Hægt er að skera út mynsturMynstur er gert með því að endurtaka sömu formin eða litina aftur og aftur á sama hátt. Hugurinn leitar þá ósjálfrátt eftir reglu í endurtekningunni og greinir mynstur. Mynstur er reglulegt þegar endurtekningin er alltaf eins en ef að listamaðurinn endurtekur formin og litina á ólíkan máta er mynstrið óreglulegt. More eða búa til áferðÚtlit yfirborðs. Áferð er fjölbreytt, hún getur verið gróf, slétt, loðin, hrjúf o.s.frv. Hægt er að tala um áferð á þrívíðum hlut eins og stein, hraunmola og trékassa. Þá er vísað í snertingu. En það er líka hægt að tala um áferð teikningar og málverks. Þá er vísað í það sem augað sér. (e. texture) More strax eftir mótun eða eftir að hann er orðinn þurr.
• Skórinn er hrábrenndur eftir nokkra daga eða þegar hann er orðinn vel þurr, sjá bls. 42.
• Ef nota á leirliti, sjá bls. 45–47, má lita með þeim fyrir eða eftir hrábrennslu.
• Eftir hrábrennslu er glerjað með pensilgerungi, sjá bls. 50, eða dýft í glæran glerung, sjá bls. 49.
• Einnig má sleppa gljábrennslu og lita skóinn með skósvertu eða akrýllitum eftir hrábrennslu. Terrago skósverta hefur reynst vel á leir.
• Nemendur sýna skóinn sinn ásamt teikningu.