Kúbísk uppstilling

STUTT LÝSING

Nemendur fá nokkrar myndir sem tengjast ákveðinni listastefnu (s.s. kúbisma), skoða hvað það er sem þær eiga sameiginlegt. Velja að lokum einn listamann til að skrifa um.

HÆFNIVIÐMIÐ

Sameiginleg hæfniviðmið fyrir list- og verkgreinar

Við lok 7. bekkjar getur nemandi t.d.:

  • útskýrt og sýnt vinnuferli sem felur í sér þróun frá hugmynd til afurðar,
  • hagnýtt leikni og þekkingu sem hann hefur öðlast til að takast á við fjölbreytt viðfangsefni,
  • haft sjálfbærni að leiðarljósi í vinnu sinni,
  • gert grein fyrir menningarlegu hlutverki list- og verkgreina,
  • gert grein fyrir helstu hugtökum sem tengjast viðfangsefni hans,
  • sýnt ábyrga og örugga umgengni við vinnu og frágang á vinnusvæði,
  • lagt mat á eigin verk og sýnt skilning á vönduðum vinnubrögðum.

Hæfniviðmið fyrir sjónlistir

Við lok 7. bekkjar getur nemandi t.d.:

  • notað mismunandi efni, verkfæri og miðla á skipulagðan hátt í eigin sköpun,
  • nýtt sér grunnþætti myndlistar í eigin sköpun,
  • tjáð skoðanir eða tilfinningar í eigin sköpun með tengingu við eigin reynslu,
  • unnið hugmynd frá skissu að lokaverki bæði fyrir tví- og þrívíð verk,
  • byggt eigin listsköpun á hugmyndavinnu tengdri ímyndun, rannsóknum og reynslu,
  • beitt hugtökum og heitum sem tengjast aðferðum verkefna hverju sinni,
  • fjallað um eigin verk og verk annarra í virku samtali við aðra nemendur,
  • gert grein fyrir og fjallað um ýmsar stefnur myndlistar með því að bera saman stíla og tímabil tiltekinna verka og sett þau í það menningarlega samhengi sem þau voru sköpuð,
  • greint og fjallað um áhrif myndmáls í umhverfinu og samfélaginu.

KVEIKJA

Farið yfir hvað sé uppstilling (kyrralífsmynd) og hver sé munurinn á uppstillingu og t.d. „portrett“ myndum eða landslagsmyndum. Skoðið mynddæmi og ræðið um myndefni, myndbyggingu, dýpt eða ekki dýpt, sjónarhorn, skyggingar o.fl. sem kemur fram á myndunum. Skoðið litanotkun t.d. hvernig fletir og útlínur skiptast á.

 

FRAMKVÆMD

Hægt er að útfæra þetta verkefni á marga vegu. Hér eru tvö dæmi.

Útfærsla 1
Ein stór uppstilling er höfð í miðri skólastofunni. Nemendur sitja hringinn í kring og teikna einn hlut úr uppstillingunni á blöð (pappír í alls konar litum, dagblöð eða blöð úr tímaritum, pappír sem búið er að mála á t.d. gömul verkefni). Þeir færa sig svo reglulega úr stað og teikna annan hlut á annað blað. Nemendur eru hvattir til að teikna suma hlutina ofanfrá, aðra frá hlið og enn aðra neðanfrá.

Myndirnar eru síðan klipptar út og raðað saman í eina stóra mynd (þykkur pappír í A2). Áður en myndirnar eru límdar niður er bakgrunnur teiknaður (t.d. borð með köflóttum dúk) og málaður (þekjulitir eða vatnslitir) eða litaður (pastelkrít eða olíukrít) eða pappír klipptur. Nota má allar aðferðirnar.

Útfærsla 2
Nemendur byrja á að gera bakgrunninn á þykkan A2 pappír eins og lýst er í útfærslu 1. Hlutum sem geta verið í uppsillingunni er safnað á einn stað og þangað geta nemendur sótt sér einn hlut í einu og teiknað hvern fyrir sig frá a.m.k. 2 sjónarhornum á A4 blöð á sama hátt og í útfærslu 1. Nemendur hvattir til að teikna sama hlutinn ofan frá, frá hlið eða neðan frá og teikna hlutinn misstóran. Þessar myndir eru svo klipptar út og raðað á bakgrunninn þar sem ólíkum sjónarhornum er skeytt saman og hlutir aflagaðir í stærð og lögun. Svo er allt límt niður. Ef vill er hægt að fara ofan í sumar útlínur með svörtum lit eða tússpenna.

UMRÆÐUSPURNINGAR

Hvað er uppstilling (kyrralífsmynd)?
Hver er munurinn á uppstillingu og t.d. „portrett“ myndum eða landslagsmyndum?

ÍTAREFNI

Leitarorð: kúbismi | uppstilling list | still life | still life painters

Form – veggspjald í myndmennt

Litir – veggspjald í myndmennt

Rými – veggspjald í myndmennt

Kveikjur fyrir skapandi skólastarf

Ég sé með teikningu

ALDUR

Miðstig

GRUNNÞÆTTIR

Læsi, sköpun

FJÖLDI KENNSLUSTUNDA

2 x 80 mínútur

ÞVERFAGLEG TENGING

Samþættingarverkefni sjónlista og annarra greina eftir því hvernig verkefnið er útfært.

EFNI OG ÁHÖLD

A2 þykkur pappír
alls kyns pappír (í ýmsum stærðum og litum, úr dagblöðum, tímaritum, umbúðapappír o.þ.h.)
blýantar
hlutir í uppstillingu
listaverkamyndir og bækur
olíupastel
pastelkrít
penslar o.fl.
vatnslitir
þekjulitir

HUGTÖK

kúbismi
flötur
form

LISTAMENN

T.d. Georges Braque, Pablo Picasso

LISTASAGA

Kúbismi

HÖFUNDUR

ⓒ Sigrún Ólafsdóttir
Menntamálastofnun 2022