SJÁLFSMYND

MARKMIÐ

Að nemendur tjái sig um eigin tilfinningar og skoðanir með sjálfsmynd sem tengist þeirra eigin reynsluheimI. Að nemendur þjálfist í að beita fjölbreyttum aðferðum og tækni til að greina sjónrætt áreiti daglegs lífs. Nemendur fjalli um hvernig auglýsingar geta haft áhrif á eigið líf og gildismat.

HÆFNIVIÐMIÐ SJÓNLISTA
Við lok 10. bekkjar getur nemandi:

· greint og beitt fjölbreyttum aðferðum og tækni.
· tjáð skoðanir eða tilfinningar í eigin sköpun með tengingu við eigin reynslu og gagnrýni á samfélagið,
· sýnt og útskýrt vinnuferli frá hugmynd að lokaverki sem felur m.a. í sér upplýsingaöflun, tilraunir og samtal,
· notað orðaforða og hugtök til að tjá skoðanir sýnar á verkefninu og fært rök fyrir þeim út frá eigin gildismati
· gagnrýnt af þekkingu, sanngirni og virðingu eigin verk og annarra,
· túlkað listaverk og hönnun [lokaniðurstöður verkefnisins] með tilvísun í eigin reynslu, nærumhverfi, samtímann, siðfræði og fagurfræði,
· greint hvernig sjónrænt áreiti daglegs lífs hefur áhrif á líf okkar og gildismat.

KVEIKJA

• Skoðið sýningaskrár sem fjalla um sjálfsmyndir íslenskra myndlistarmanna, t.d. á vef Listasafns Reykjavíkur.
• Ræðið um sjálfsmyndir erlendra listamanna s.s. Fridu Kahlo, Judith Leyster, Velazques og Van Gogh.
• Skoðið verk Köru Walker sem segir sögur í gegnum skuggamyndir. Leitarorð: kara walker self portrait
• Ræðið um tákn sem eru í umhverfinu, samfélaginu og áhrifamátt auglýsinga. Í kjölfarið ræðið um hvað það er sem mótar okkur sem einstaklinga.
• Veljið ljósmyndir af 6-14 hlutum sem hafa áhrif á daglegt líf ykkar. Hvaðan eru þessar myndir, fyrir hvað standa þær, hvað tákna þær? Hægt er að senda kennara myndirnar rafrænt, prenta þær út og flokka þær í sameiningu.
• Námsefnið Myndamáttur byggist á kennslu- og rannsóknaraðferð sem ber enska heitið photovoice og hefur það markmið að efla raddir ólíkra samfélagshópa með aðstoð ljósmynda. Tilvalið er að kynna sér og vinna með það efni í tengslum við þetta verkefni.

KENNSLUSTUND 1

Byrjað er á kveikju. Skuggamyndir eru kynntar og fjallað um hvernig grafískir hönnuðir nota stundum skuggamyndir í lógó s.s. bónus svínið, Apple eplið, skilti á salernum, Ferrari skiltið, adidas eða Nike.

Ræðið um af hverju margir þekkja betur þessi lógó heldur en t.d. mismunandi tegundir laufblaða. Fjallið um áhrifamátt auglýsingar.

Sýnið nemendum mörg mynddæmi um hvernig listamenn hafa unnið með bæði vangamyndir og skuggamyndir.

KENNSLUSTUND 2-3

Nemendur útbúa skuggamynd af eigin vanga en fyrst er það hugmyndavinna. Að finna þá útfærslu og efnistök sem þau vilja leggja áherslu á. Nemendur gera tilraunir í skissubók með þær útfærslur sem þau vilja leggja áherslu á og bera undir kennara. Því næst gera þau hugarkort um sig sjálf, áhugamál sín og það sem þau vilja standa fyrir. Gott er að miða við að hámarki 14 atriði sem eiga að vera hluti af myndinni.

Hver og einn nemandi teiknar í samvinnu við annan nemanda útlínur af eigin vangasvip. Hægt er að notast við myndvarpa með myndavél og skjávarpa. Nemendur vinna á pappír sem hentar því efni sem unnið er með hverju sinni. Gott er að hafa í huga að það hentar vel að byrja á að teikna andlitið, því að þegar líður á ferlið verður erfiðara að halda höfðinu kyrru. Kennari getur aðstoðað með því að halda lauslega við höfuð nemenda á meðan dregnar eru útlínur.

Ef unnið er með tússpenna þá er gott að byrja á að fara ofan í blýantsútlínurnar með svörtum tússpenna (t.d. Bic marking pocket eða Artline 70). Gætið þess að hlutir í bakgrunni séu ekki of smáir. Gott er að ganga aðeins frá myndinni til að skoða hana í heild og vega og meta stærðarhlutföll.

KENNSLUSTUND 4

Unnið er áfram með myndina og hún fullkláruð. Að lokum eru myndirnar hengdar upp og ræddar. Nemendur segja frá sínu verki og ræða verk samnemenda.

AUKAVERKEFNI

Nemendur velja annað hvort af eftirfarandi verkefnum:

  1. Veldu sjálfsmynd eftir einhvern viðurkenndan listamann. Hvaða aðferðum beitti hann við gerð verksins? Hvað finnst þér áhugaverðast við verkið og uppbyggingu þess? Tilheyrir þetta verk einhverri ákveðinni stefnu eða straumum?
  2. Veldu eitt af verkum Köru Walker. Hvaða sögu er hún að segja? Hvers vegna ætli hún velji að segja söguna á þennan máta? Hvaða hlutverk hefur svarti liturinn?

UMRÆÐUSPURNINGAR

Hvaða tákn valdir þú og hvers vegna?
Hvernig þróaðir þú hugmyndina þína?
Hvernig hentaði sú tækni sem þú valdir verkefninu? Hvers vegna varð hún fyrir valinu?
Heldur þú að fólk sé almennt nógu meðvitað um áhrif auglýsinga og tákna á daglegt líf þeirra?

ALDUR

Unglingastig

GRUNNÞÆTTIR

Læsi, heilbrigði og velferð, jafnrétti, sjálfbærni, sköpun.

FJÖLDI KENNSLUSTUNDA

ca. 5 x 40 mínútur

ÞVERFAGLEG TENGING

Samþættingarverkefni sjónlista, samfélagsgreina og upplýsinga- og tæknimennt.

EFNI OG ÁHÖLD

blýantur
karton hvítt/vatnslitapappír (A2)
mislitir tússpennar
myndvarpi, ljósaborð og/eða gluggi.
penslar
skissupappír (A4 eða A3)
strokleður
svartur varanlegur túss (blek)
vatnslitir
ýmis tímarit

HUGTÖK

flötur
jákvætt og neikvætt rými
klippimynd
litasamsetning
myndbygging
skuggamynd
stefna og átt
tákn
vangamynd

LISTASAGA

T.d. samtímalist

HÖFUNDUR

Menntamálastofnun 2022